Trên hành trình nuôi con lớn, có nhiều gia đình gặp phải trường hợp bé nhà đã 2-3 tuổi mà vẫn chưa nói được nhiều, không phát âm rõ như các bạn cùng trang lứa. Điều này thường khiến cho nhiều mẹ mất ăn mất ngủ, lục tìm mọi cách để giúp con “mở lời” đúng thời điểm. Ngoài can thiệp bằng liệu pháp ngôn ngữ hay trị liệu y khoa, thì dân gian xưa các bà các mẹ cũng từng truyền tai nhau mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói. Liệu phương pháp này có thực sự hiệu quả? Cùng khám phá ngay sau đây nhé!

Những dấu hiệu con bị chậm nói mẹ cần lưu ý
Trẻ phát triển ngôn ngữ theo từng mốc độ tuổi, và mỗi bé sẽ có tốc độ riêng. Tuy nhiên, nếu thấy con có những dấu hiệu sau, mẹ nên cân nhắc đưa bé đi kiểm tra sớm:
- 18 tháng tuổi mà chưa nói được từ đơn nào có nghĩa (như “mẹ”, “bà”).
- 24 tháng tuổi chưa thể ghép từ (ví dụ: “ăn cơm”, “mẹ bế”).
- Không có nhu cầu giao tiếp, không phản hồi khi gọi tên.
- Không bắt chước âm thanh hay cử chỉ của người lớn.
- Không thể làm theo chỉ dẫn đơn giản như “lấy bóng” hay “lại đây”.
- Không thể hiện cảm xúc hoặc giao tiếp bằng ánh mắt, nét mặt.
Những biểu hiện trên có thể là dấu hiệu của chậm nói đơn thuần hoặc kèm theo các vấn đề phát triển khác như chậm phát triển trí tuệ, rối loạn phổ tự kỷ… Mẹ đừng chủ quan nhé!
Mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói có thật sự hiệu quả không?
Trong dân gian, ông bà ta có nhiều cách giúp trẻ “mở lời” tự nhiên thông qua việc tác động bằng mẹo nhỏ, lời khấn, vật dụng xung quanh hoặc thực phẩm. Những mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói thường không xâm lấn, dễ thực hiện, và có tác dụng như một liệu pháp bổ trợ tâm lý giúp mẹ thêm niềm tin, giúp bé được tương tác và kích thích ngôn ngữ từ nhiều hướng.
1. Cho bé ăn khế chua hái trộm
Đây là một mẹo dân gian thường được truyền tai nhau ở miền Bắc. Người xưa tin rằng bé chậm nói là vì “bị giấu mất tiếng” – nên cần hái một trái khế chua không xin phép, đem về rửa sạch rồi cho bé ăn vào buổi sáng. Khi cho bé ăn, mẹ đọc câu:
“Của người lấy một, trả lời cho con.”
Mẹ có thể lặp lại 3-5 lần, mỗi lần cách nhau vài ngày. Tuy không có cơ sở khoa học cụ thể, nhưng mẹo này được cho là giúp giải tỏa tâm lý và mang lại cảm giác linh thiêng cho người lớn khi chăm con.

2. Lấy nhẫn vàng hơ lưỡi bé
Người xưa thường cho rằng nguyên nhân khiến bé chậm nói là do lưỡi ngắn, lưỡi dính. Để chữa khỏi cho con khỏi tính trạng đó, mẹ sẽ cần dùng nhẫn vàng hơ qua lửa cho ấm rồi miết nhẹ dưới lưỡi con vào sáng sớm, khi con mới ngủ dậy.
Một lưu ý đó là mẹ hãy vệ sinh kỹ nhẫn, thao tác nhẹ nhàng và không nên thực hiện khi con còn quá bé. Đồng thời, nếu con thật sự có dấu hiệu bị dính thắng lưỡi, mẹ nên cho con đi khám để kiểm tra và can thiệp kịp thời.
3. Cho bé ngậm rễ cây lưỡi rắn
Ở một số vùng miền trong, các bà các mẹ vẫn thường dùng rễ cây lưỡi rắn (tên khác: cây rắn lẻ) giã nhỏ, lọc lấy nước để chấm vào lưỡi bé 3 lần/ngày để bé nói lưu loát hơn. Theo dân gian, cây này sẽ giúp “thông lưỡi, thông tiếng” cho bé. Mẹ hãy chọn những cây còn xanh, rửa sạch kỹ càng, dùng một lượng vừa phải và không lạm dụng quá nhiều.

4. Cho bé ăn mật ong rừng trộn nghệ
Với phương pháp này, mẹ hãy trộn một ít mật ong rừng nguyên chất với nghệ vàng tươi (đã giã nhuyễn hoặc nghiền bột), cho bé liếm đầu lưỡi mỗi sáng.
Cách này sẽ giúp cổ họng bé được làm sạch, thông thoáng, kháng khuẩn, đồng thời kích thích vùng miệng và lưỡi giúp bé phát âm dễ hơn. Tuy nhiên, mẹ không nên áp dụng cho bé dưới 1 tuổi để tránh ngộ độc botulinum từ mật ong.
5. Xin vía từ người khác
Và một mẹo tâm linh khác mà hầu hết người lớn nào đều hay áp dụng đó là xin vía từ những em bé biết nói từ sớm, nói năng thông minh lưu loát. Ở cách này, mẹ có thể áp dụng bằng cách mượn vật gì đó của em bé đó cho con mình dùng (áo, mũ, đồ chơi…) để “mượn vía” cho con tập nói.

Lưu ý cho mẹ khi hướng dẫn bé tập nói
Dù áp dụng mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói hay không, mẹ vẫn cần chú trọng đến việc rèn luyện và tương tác hằng ngày với con. Dưới đây là những lưu ý quan trọng mẹ nên ghi nhớ:
- Bên cạnh mẹo dân gian cũng cần kết hợp các phương pháp khoa học
- Bố mẹ, ông bà hay những người thân xung quanh nên tương tác với bé mỗi ngày, nói chuyện với bé từ khi còn nhỏ.
- Các phụ huynh không nên đoán ý hoặc nói thay lời con mà hãy đặt câu hỏi để bé chủ động trả lời. Ví dụ, khi bé chỉ tay vào nước, mẹ hãy hỏi “Con muốn uống nước đúng không?” rồi chờ bé phản ứng lại chứ không
- Thường xuyên đọc sách tranh, kể chuyện, hát cho bé nghe để bé mở rộng vốn từ.
- Chơi các trò chơi vận động kết hợp ngôn ngữ như “ai đang kêu”, “bắt chước âm thanh”…
- Tránh để bé tiếp xúc với màn hình quá nhiều vì sẽ khiến khả năng tương tác và phát âm giảm mạnh.
- Nếu bé chậm nói kèm dấu hiệu như không giao tiếp ánh mắt, không phản ứng cảm xúc, lặp từ vô nghĩa, mẹ nên đưa đi đánh giá chuyên sâu.
Xem thêm: Mách mẹ 5 mẹo dân gian chữa sài cho trẻ sơ sinh hiệu quả
Kết luận
Mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói là một phần trong văn hóa nuôi dạy trẻ lâu đời của các bà các mẹ Việt. Dù không thể thay thế can thiệp chuyên môn, những mẹo này vẫn mang lại được giá trị nhất định khi được áp dụng đúng cách, an toàn và kết hợp với chăm sóc tâm lý, tương tác phù hợp với con. Mẹ hãy kiên nhẫn và cùng đồng hành với con trên hành trình khám phá ngôn ngữ đầu đời.